Yıllık İzin Süreleri, Koşulları ve Hesaplanması

İşçinin yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa tarafından korunan sosyal haklardan biridir ve hakkın doğrultusunda ödenecek ücret, güvence altına alınıyor. Aynı işyerinde bir yıl boyunca çalışan işçiye verilen yıllık izin, işçinin iş yerinden uzaklaşarak dinlenmesini amaçlıyor. Yıllık izin ücretli bir izin olup işveren tarafından, işçi izne çıkmadan önce peşin olarak ödenmelidir. İşçi, iş temposunun yarattığı rutinden uzaklaşabilir ve yenilenme süreci yaşayabilir.

Yıllık İzin Ücreti Nasıl Hesaplanıyor?

Yıllık ücretli izine hak kazanmak için belirli şartların karşılanması gereklidir. Şartlar İş Kanunu'nun 53. maddesinde belirtilmiştir. Bir yıllık süre, işçinin işe başlama tarihinden itibaren işlemeye başlar ve iş sözleşmesinin belirli süreli olup olmaması yıllık izin ücreti hak kazanma açısından bir önem taşımaz. İşçi, belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmeleri fark etmeksizin, belirli şartlar oluştuğunda yıllık izin ücretini hak eder.

İş Kanunda Yer Alan Yıllık İzin Ücreti Davası

İşveren, her bir işçinin yıllık iznini kullanması durumunda, ilgili izin dönemine ait ücreti işçinin izine başlamadan önce ya peşin olarak ödemek ya da avans olarak vermekle yükümlüdür. İş Kanunu'nun 34. maddesi uyarınca, ücretin ödenmemesi durumunda işçi, ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde, mücbir bir neden olmaksızın, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınma hakkına sahiptir.

İşçinin yıllık izne çıkma tarihinden itibaren başlar, çünkü yıllık izin ücreti, işçinin izne çıkmasından önce ödenmelidir. İşçi, yıllık izin ücretinin ödenmemesi nedeniyle iş görme borcunu yerine getirmediğinde, iş sözleşmesi çalışmadığı için feshedilemez, işveren yeni bir işçi alamaz ve işi başkalarına yaptıramaz.

Yıllık İzin Ücreti Faiz Uygulaması

İşveren, her çalışanın yıllık ücretli iznini kullanması durumunda, ilgili çalışanın izine başlamadan önce yıllık izin dönemine ait ücretini peşin olarak ödemek veya avans olarak sağlamakla yükümlüdür. İşçinin yıllık izin ücreti izne başlamadan önce ödenmezse, gecikme faizi uygulanacaktır. İşçinin hak ettiği yıllık izin ücretinin ödenmemesi durumunda, mevduata uygulanan en yüksek faiz oranları dikkate alınarak gecikme faizi hesaplanıyor.

Yıllık İzin Ücretinde Zaman Aşımı

Yıllık izin ücretine hak kazanan bir işçi, hakkını belirli bir süre içinde talep etmek zorundadır; aksi halde hak zamanaşımına uğrayarak kaybolabilir. İş kanununun yıllık izin ücreti alacağı için zamanaşımı süresinin ne zaman başlayacağını açıkça belirtiliyor.

Yıllık İzin Ücreti Alacak Davasında Yetkili Mahkeme

Yıllık izin ücreti, bir işçilik alacağı olması sebebiyle, uyuşmazlıklarda görevli mahkeme İş Mahkemeleri'dir. Yıllık izin ücretini almak için hak kazanan işçinin işveren tarafından ödenmemesi veya kısmi ödenmesi durumunda, dava açabilmek için önce arabuluculuk faaliyeti gerçekleştirmek gerekiyor.

Yıllık İzin Ücreti Hesaplaması Nasıl Yapılıyor?

Yıllık izin ücretini hesaplamak için öncelikle işçinin yıllık ücretli izin süresini bilmek gerekiyor. İş Kanunu'na göre, yıllık ücretli izin süreleri işçinin işyerindeki kıdemine göre belirlenir.

İş Kanununda yer alan ücretli izin süreleri;

• 1 ile 5 arası çalışma süresi olanlara 14 gün,
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az hizmet süresi olanlara 24 gün,
• 15 yıl ve daha fazla hizmet süresi olanlara 26 günden az olamaz.
• 18 yaş ve altındaki, 50 yaş ve üstündeki işçilere yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.

14 Günlük Yıllık İzin Ücreti Ne Kadar?

Hesaplamada elde edilen ücret üzerinden damga vergisi, gelir vergisi ve SGK payı kesilir. Örneğin, 35 yaşındaki bir işçinin brüt maaşı 5000 TL ise, aylık gün sayısı olan 30'a bölünerek günlük brüt ücret bulunur. İşçinin yıllık izin hakkı 14 günse, Günlük brüt ücretle çarpılarak yıllık izin ücreti hesaplanır. Hesaplanan tutardan damga vergisi, gelir vergisi ve SGK payı kesilerek net yıllık izin ücreti bulunur.

Yıllık İzin Kullanılmazsa Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Kullanılmayan yıllık izin ücreti, işçinin son aldığı günlük brüt ücreti ile kullanılmayan yıllık izin gün sayısı çarpılarak hesaplanır.

Bordroda Yıllık İzin Ücreti Nasıl Gösteriliyor?

Yıllık izin ücreti, işçinin puantajında ek kazanç kısmına eklenerek bordroda gösterilebilir. Ek kazanç karşılığı, gün olarak belirtilerek bordro hesaplaması yapılabilir. Yani, işçinin yıllık izin ücreti miktarı, işçinin kullanılan yıllık izin gün sayısı üzerinden günlük brüt ücreti ile çarpılarak elde edilir. Günlük ücret, işçinin ek kazanç kısmına eklenir ve bordroda ayrı bir satır olarak görüntülenir.

Yıllık Ücretli İzin Hakkından Vazgeçmek Mümkün Mü?

Yıllık ücretli izin, bir çalışanın temel hakları arasında yer alır ve genellikle yasal düzenlemelere tabidir. Çalışanlar, haktan vazgeçemezler; yasalarda belirtilen şartlar dışında haklarını kullanma hakkına sahiptirler.

Yani, işveren, çalışanın yıllık ücretli izin hakkından feragat etmesini talep edemez veya hakkı zorla kullanmasını engelleyemez. Yasal düzenlemeler çerçevesinde, çalışanlar genellikle belirli bir süre çalıştıktan sonra yıllık izin hakkına sahip olurlar ve haklarını kullanma kararı tamamen kendilerine aittir.

İşverenler, çalışanların haktan feragat etmelerini isteyemez ve çalışanlar da hakkı kullanmaktan vazgeçemezler. Yıllık izin, iş sağlığı ve güvenliği, çalışma koşulları ve çalışan hakları gibi temel prensipleri koruyan yasal düzenlemelerin bir parçasıdır.

Yıllık Ücretli İzin Hakkı Ne Zaman Kazanılır?

Bir çalışan, yıllık ücretli izin hakkını genellikle işe başladığı tarihten itibaren bir yıllık çalışma süresini tamamladığında kazanır. Süreç, deneme süresi de dahil olmak üzere, çalışanın işyerinde geçirdiği toplam süreyi ifade eder.

Yani, çalışan bir yıl boyunca işvereniyle düzenli olarak çalıştığı zaman, yıllık izin hakkını elde etmiş olur. Yıllık ücretli izin hakkı bakımından resmi tatiller, ulusal bayramlar ve İş Kanunu'nda belirtilen diğer zamanlar da çalışma süresine dahil edilir

Yıllık Ücretli İzin Süreleri Sonraki Yıla Devrediyor Mu?

Yıllık ücretli izin süreleri genellikle kullanılması gereken bir hak olarak kabul edilir. İşçi tarafından yıllık izin süresi tamamen kullanılmazsa, genel olarak bir sonraki yıla devretme hakkı mevcuttur. Kanuni bir düzenleme olmasa da birçok iş yerinde uygulanan bir esastır.

Devretme hakkı, işçinin yıllık izin süresini tamamen kullanamaması durumunda, kalan izin günlerini bir sonraki yıla taşımasına olanak tanır. İşçi birikmiş izin haklarını kullanabilir ve bu kullanım işverenin onayına tabi olabilir.

İşçinin bu devretme hakkını kullanabilmesi için işverenle anlaşma yapması veya iş yerinde uygulanan kurallara uyum sağlaması gerekebilir. İş yerindeki politika ve uygulamaları belirleyen iş sözleşmesi veya yerel mevzuat dikkate alınmalıdır.

Yıllık Ücretli İzin Kullanılmadığında Para Olarak Talep Edilir Mi?

işçinin yıllık ücretli izin hakkının temel amacı dinlenme ve rekreasyon olup, işçi yıllık izin süresini kullanarak işe gitmeyi tercih ettiğinde, izin ücrete dönüşmez. Anayasal bir hak olan yıllık izin, işçinin işten uzaklaşıp dinlenmesine olanak tanır ve bu süre içinde işçiye normal çalışma günlerindeki ücreti ödenir.

İşçi yıllık izin hakkını kullanmazsa ve bu izni kullanmama kararı işveren tarafından onaylanırsa, bu durumda işçi yıllık izin ücretini talep edemez. Yıllık izin hakkının işçi tarafından kullanılmaması durumunda bir ödeme talep edilemez; çünkü yıllık izin, işçinin işyerinden uzaklaşarak dinlenme hakkı olduğu için bu süre içinde ücret ödenir.

Yıllık İzin Kurulu Ne İş Yarar?

Yıllık İzin Kurulu, iş yerlerinde yıllık izin haklarına ilişkin işlemlerin yönetilmesi ve düzenlenmesi amacıyla oluşturulan bir kuruldur. Yıllık İzin Kurulu, işçilerin yıllık izinlerinin planlanması, takibi ve uygulanması süreçlerinde etkin bir rol oynuyor.

Özellikle çalışan personel sayısının 100 veya daha fazla olduğu büyük iş yerlerinde, Yıllık İzin Kurulu kurulması yasal bir zorunluluk haline geliyor. Yıllık İzin Kurulu, işçilerin yıllık izin sürelerinin belirlenmesi, izin taleplerinin değerlendirilmesi, izin planlaması ve işleyişi gibi konularda sorumluluk taşır.